„Ból psychosomatyczny jest wtedy, kiedy pomyślę o czymś i to mnie boli. Na przykład, kiedy myślę o tym, że chodzi po mnie kleszcz to złapię kleszcza.”
Przyznam szczerze, że kiedy usłyszałam te słowa w gabinecie doznałam szoku. Zgłębiając temat psychosomatyki od kilku lat, często towarzyszy mi przeświadczenie, że ludzie już wszystko na ten temat wiedzą i nie ma sensu się nad tym rozwodzić. Na szczęście pacjenci sprowadzają mnie na ziemię 🙂
Czym jest Psychosomatyka?
Psychosomatyka to dziedzina, która bada złożone interakcje między umysłem (psyche) a ciałem (soma) w kontekście zdrowia i choroby. To holistyczne podejście do zdrowia uznaje, że emocje i stany psychiczne mogą mieć bezpośredni wpływ na fizyczne zdrowie. (Zwróć uwagę w definicji na słowo „mogą”.)
Historia Psychosomatyki
Zainteresowanie związkiem między stanem psychicznym a fizycznym zdrowiem jest obecne od czasów Hipokratesa. Hipokrates uważał, że emocje mogą mieć wpływ na zdrowie fizyczne. W średniowieczu i później, w okresie renesansu, ten związek był często ignorowany lub źle rozumiany. Postrzegano go często w kontekście religijnym lub mistycznym. Dlaczego? Tutaj pojawia się w XVII wieku, cały na biało – Kartezjusz.
Proponuje on pogląd, który zakłada fundamentalne rozróżnienie między umysłem (res cogitans, czyli „rzecz myśląca”) a ciałem (res extensa, czyli „rzecz przestrzenna”). Według Kartezjusza, umysł jest niematerialną substancją, która nie podlega prawom fizyki i jest siedzibą świadomości i rozumu. Z kolei ciało traktowane jest jako materialna maszyna podlegająca prawom natury.
Dlaczego Kartezjusz namieszał?
Kartezjański dualizm miał znaczący wpływ na rozwój nauki, zwłaszcza w kontekście medycyny. Ułatwił on rozwój nauk przyrodniczych poprzez promowanie idei, że ciało ludzkie można badać w taki sam sposób jak każdy inny obiekt fizyczny. W swojej tezie nie uuwzględnił aspektów umysłowych czy emocjonalnych. To podejście przyczyniło się do rozwoju medycyny opartej na badaniach fizjologicznych i anatomii. Niestety doprowadziło do pomijania aspektów psychicznych w leczeniu chorób. Kartezjański dualizm był szeroko krytykowany, szczególnie za to, że stworzył sztuczny podział między umysłem a ciałem. Podział ten nie odzwierciedla rzeczywistej złożoności ludzkiego doświadczenia
Ponowne zjednoczenie umysłu i ciała
W XIX wieku, wraz z rozwojem psychologii i psychiatrii, zaczęto ponownie zwracać uwagę na związek między umysłem a ciałem. Sigmund Freud i jego współpracownicy, w tym Josef Breuer, zaczęli badać wpływ nieświadomych procesów psychicznych na fizyczne symptomy. Freud opracował teorię konwersji, sugerując, że nieakceptowane lub nieświadome konflikty psychiczne mogą być przekształcane w symptomy fizyczne.
W XX wieku psychosomatyka zaczęła się kształtować jako odrębna dziedzina. W latach 30. i 40. XX wieku, lekarze tacy jak Franz Alexander zaczęli badać specyficzne psychologiczne czynniki, które mogą przyczyniać się do chorób fizycznych. Alexander był jednym z pierwszych, który zasugerował, że określone konflikty emocjonalne mogą być powiązane z określonymi chorobami somatycznymi.
Po II Wojnie Światowej, wraz z rozwojem medycyny behawioralnej i psychologii klinicznej, psychosomatyka zyskała na znaczeniu. Badacze tacy jak George Engel zaproponowali bio-psycho-społeczny model zdrowia i choroby. Model podkreślał, że zarówno biologiczne, psychologiczne, jak i społeczne czynniki mają wpływ na zdrowie.
Psychosomatyka Współcześnie
Współczesny dorobek psychosomatyki, czerpie z fundamentów ustanowionych przez pionierów takich jak Aleksander Lowen czy Peter Levine. Duży wpływ mają również praktyki osteopatyczne i kinezjologiczne, rozwija się w kierunku coraz głębszego zrozumienia złożonych powiązań między umysłem a ciałem. Lowen, poprzez bioenergetykę, podkreślał znaczenie uwolnienia emocjonalnych napięć mięśniowych dla ogólnego samopoczucia. Podejście współcześnie znajduje odzwierciedlenie w terapiach skoncentrowanych na ciele, które integrują ruch, świadomość ciała i oddech w procesie leczenia. Metoda Somatic Experiencing Petera Levina, koncentrująca się na uwolnieniu traumy poprzez cielesne doświadczenia. Rozpoczęła nowe podejścia w terapii traumy, które podkreślają rolę ciała w procesie leczenia psychicznego.
Współczesna psychosomatyka, korzystając z postępów w neurobiologii i psychoneuroimmunologii, coraz bardziej skupia się na badaniu, jak stres i emocje wpływają na funkcjonowanie ciała na poziomie molekularnym i komórkowym. Badania te rozszerzają nasze rozumienie mechanizmów, przez które stany psychiczne mogą przyczyniać się do rozwoju chorób somatycznych. Mogą to być choroby :sercowo-naczyniowe, zaburzenia autoimmunologiczne czy niektóre rodzaje nowotworów.
Podsumowując, współczesny dorobek psychosomatyki kontynuuje badanie złożonych interakcji między umysłem a ciałem. Wykorzystuje do tego celu zarówno tradycyjne podejścia, jak i najnowsze odkrycia naukowe, aby lepiej zrozumieć i leczyć szeroki zakres zaburzeń zdrowotnych.
Jeśli chcesz doświadczyć pracy przez ciało – zapraszam do kontaktu! https://cud.info.pl/kontakt/